تبیین رویکرد میان‌رشته‌ای از دیدگاه معرفت‌شناسی حکمت متعالیه

Authors

  • خسرو باقری استاد دانشگاه تهران
  • علیرضا صادق‌زاده استادیار دانشگاه تربیت مدرس
  • محسن ایمانی استادیار دانشگاه تربیت مدرس
  • کیانوش محمدی روزبهانی دانشجوی دکتری فلسفة تعلیم و تربیت، دانشگاه تربیت مدرس
Abstract:

رویکرد میان‌رشته‌ای یکی از تازه‌ترین رویکردها به دانش است که به همراه ظرفیت‌های فراوانی که در بر دارد، مسائلی را نیز به میان آورده است. در حال حاضر یکی از ضرورت‌های رویکرد میان‌رشته‌ای به دانش، تبیین فلسفی آن است. این مقاله تلاشی در جهت تبیین رویکرد میان‌رشته‌ای از دیدگاه معرفت‌شناسی صدرایی است. معرفت‌شناسی صدرایی در کُنه خود وحدت گراست و از این رو می‌تواند مبنایی مناسب برای تبیین رویکرد میان‌رشته‌ای به علم قرار گیرد. در این جهت ابتدا به اجمال سیر دیدگاه‌های وحدت‌گرا ترسیم گردیده است که در نهایت به رویکرد میان‌رشته‌ای به عنوان پاسخ عصر معاصر به مسئلة اتحاد دانش، منتهی می‌گردد. سپس دیدگاه ملاصدرا در چهار محور ناظر بر منشأ، ضرورت، فرایند و ارزش دانش میان‌رشته‌ای مورد بررسی قرار گرفته است. بر اساس محورهای مذکور پنج اصل شامل: ابتناء معرفت بر وحدت تشکیکی وجود، استلزام معرفت به ادراک پیچیدگی هستی، تلازم ادراک جزئی و کلی، کثرت روشی و معرفتی و وحدت فزایندة معرفتی، و کشف مرتبتی حقیقت، به عنوان اصول معرفت‌شناسی میان‌رشته‌ای از دیدگاه معرفت‌شناختی صدرایی استخراج گردیده است. در پایان به برخی تفاوت‌های بنیادین میان‌رشته‌ای از دیدگاه صدرا با دیدگاه‌های رایج اشاره شده است. بر این اساس رویکرد میان‌رشته‌ای به دانش از نگاه حکمت متعالیه تفاوتی بنیادین با معرفت‌شناسی‌های عمدتاً مسأله مدار و عمگرایانة رایج کنونی دارد. تأمل در حکمت صدرایی منتج به کسب معرفتی وحدت‌گرا و اصیل به عالم می‌شود که با نگاه رایج که بیش از هرچیز حاصل اضطرار و دغدغه‌های فناورانة انسان امروزین در مواجهه با پیچیدگی‌های زیستن است، فاصلة فراوانی دارد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی و تبیین رویکرد «وحی فراگزاره‌ای» از دیدگاه حکمت متعالیه

یکی از مسائل مهم در تبیین وحی، بررسی رویکردهای گزاره‌ای و غیرگزاره‌ای در وحی است. در میان رویکردهایی که در تبیین این مسئله وجود دارد، رویکرد ملاصدرا - به دلیل توجه به دو وجه گزاره‌ای و غیرگزاره‌ای وحی - از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. این رویکرد در مقایسه با تبیین‌هایی که تنها یکی از جنبه‌های وحی را مورد توجه قرار داده‌اند، بسیار مهم است. در الهیات مسیحی دو رویکرد کلّی گزاره‌ای و غیرگزاره‌ای در ...

full text

تبیین ادراک عقلی از دیدگاه حکمت متعالیه

ملاصدرا ادراک عقلی را با سه رویکرد تبیین نموده است: رویکرد اول مشاهدۀ صورت های عقلی از دور است. در این رویکرد، آنچه مشاهده می شود مُثُل نوریه و وجودات عقلی می باشد. رویکرد دوم در تبیین ادراک عقلی رویکرد اتحاد با عقل فعال است. در این تبیین، نفس انسانی با عقل فعال متحد شده و در پی این اتحاد، صورت های معقوله برای او حاصل می گردد. در رویکرد سوم، نفس انسانی با اندکاک در ذات الهی و فناء بالله به حقیقت ...

full text

تبیین وجود شناختی صفات فعل از دیدگاه حکمت متعالیه

نحوة وجود صفات الهی و نوع ارتباط آنها با ذات مقدس حق از اصلی ترین مسائل خداشناسی است که نطریات گوناگونی در بارة آن از طرف مکاتب فلسفی، کلامی و فرقه­های مذهبی بیان شده است. اگر چه این مسأله هم در باب صفات ذات مطرح است و هم در باب صفات فعل. اما بررسی آن در قلمرو صفات فعل از  اهمیت و صعوبت بیشتری برخوردار است. این صفات طبق نظر مشهور فیلسوفان مسلمان، زائد بر ذات و صرفاً انتزاعاتی ذهنی‌اند. با این حا...

full text

تبیین رویکرد میان رشته ای از دیدگاه معرفت شناسی حکمت متعالیه

رویکرد میان رشته ای یکی از تازه ترین رویکردها به دانش است که به همراه ظرفیت های فراوانی که در بر دارد، مسائلی را نیز به میان آورده است. در حال حاضر یکی از ضرورت های رویکرد میان رشته ای به دانش، تبیین فلسفی آن است. این مقاله تلاشی در جهت تبیین رویکرد میان رشته ای از دیدگاه معرفت شناسی صدرایی است. معرفت شناسی صدرایی در کُنه خود وحدت گراست و از این رو می تواند مبنایی مناسب برای تبیین رویکرد میان رش...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 5  issue 9

pages  43- 67

publication date 2012-04-20

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023